1. Có lần mình Anh tu nghiệp ngắn hạn, lúc ở Tp Coventry thì ở nhà anh Luke, chủ một doanh nghiệp nông nghiệp, người bản xứ còn khi ở Tp Manchester thì ở nhà chị Hoà, Việt Kiều. Hôm ở nhà anh Luke, bị lệch múi giờ nên khó ngủ, lúc 12h đêm rồi mà mình không ngủ được. Bỗng nhiên mình thấy thằng con trai anh, cỡ 10 tuổi, đi vô bếp dọn dẹp 1 tí (dù mẹ nó đã dọn xong như nó vẫn double-check tức kiểm tra lại), rồi ra bật đèn ngoài sân, kiểm trả cửa cổng đã đóng chưa, coi con chó đã yên vị trong chuồng chưa, rồi mới vào khoá cửa nhà, tắt điện, nhẹ nhẹ đi vô phòng ngủ.

Lúc ăn sáng, mình hỏi thì nó nói đó là môn Home Maintenance từ mẫu giáo phải học rồi. Sau vài năm nó đã quen, không sợ ma khi ra ngoài sân, có ma là con Ken (con chó) sẽ sủa bảo vệ ngay. Nó nói tối qua nó nghiên cứu tài liệu cho buổi thuyết trình vào tuần sau, nên mới thức khuya vậy. Anh Luke nói cái kỹ năng Home Maintenance này do gia đình hướng dẫn chủ yếu, cuối tuần hoặc hôm nghỉ học phải lau kính lau bếp, mùa đông thì dọn tuyết, mùa hè thì trồng cây cắt cỏ, cỡ 3 tháng phải bỏ bột thông cống vào bồn cầu hay các chỗ thoát nước trong nhà. Mỗi tối trước khi ngủ phải dành vài ba phút double check 1 vòng, sáng dậy, sau khi vệ sinh cá nhân là phải đi tắt đèn sân, bật đèn nhà, cho chó cho mèo ăn, tưới cây cỏ nếu không mưa, dọn dẹp phân chó phân mèo, để đồ ăn cho chim trên cành cây trước sân, đẩy xe rác ra ngoài nếu ngày đó họ đi lấy rác. Phòng ngủ cá nhân phải tự dọn dẹp chứ không có mẹ vào dọn, cũng không hề có giúp việc. Dọn dẹp sạch sẽ thật nhanh xong MỚI ĐƯỢC PHÉP THAY ĐỒ ĐI HỌC. Bày ra được thì dọn được, không dọn thì không được bày ra. 

Cuối tuần, con anh Luke phụ anh làm việc nhà, tắm sấy chó mèo, hoặc rảnh thì tập trung bạn bè lại, pha nước chanh đứng bán ở góc đường, nhằm gây quỹ từ thiện. Chúng nó tự lên kế hoạch, hái chanh, mua nước đường, tự làm và dọn dẹp mọi thứ dù chỉ mới có 10-11 tuổi. Lên plan, đứng phân chia nhiệm vụ cho từng đứa, nghe như mấy ông tướng họp để đánh trận, đầy chiến lược và tính toán, trí óc quản lý được phát triển từ nhỏ.

2. Còn lúc mình ở nhà chị Hoà thì thấy tối, con cái chị giải bài tập xong thì lăn ra ngủ. Trên bếp vẫn nồi bún riêu nấu dở dang, thùng rác thì đầy ắp đồ, chị Hoà cũng mệt quá nên nói thôi ngủ, sáng mai dậy dọn. Sáng dậy thì chị phải gõ cửa phòng kêu tụi nó ra ăn sáng, các con chị dậy vứt chăn mền đó chứ không gấp, chị phải làm vừa làm vừa cằn nhằn. Con chị ăn xong thì vứt bát trong bồn, vội thay đồ để đi học. Bồn cầu cũng tắc, vòi nước thì cái xài được cái hỏng. Căn nhà cứ bốc mùi thum thủm không rõ ở đâu. Được cái là mấy con của chị học giỏi lắm, cả ngày xoay quanh mỗi việc học. Cây cỏ nhà chị héo úa, vật nuôi thì chẳng có con nào vì chồng chị nói “trồng mắc công tưới, nuôi phải cho ăn dọn phân mệt”. Anh làm công nhân nhà máy dược phẩm cách khá xa còn chị đi phụ nhà hàng, dù ở Việt Nam cả hai đều đang là giảng viên ĐH.

Anh từng học thạc sĩ ở đây ngày xưa, nên khi có con thì tìm cách sang học tiến sĩ nhưng bỏ ra ngoài, xoay sở tìm cách định cư. Chị nói “anh chị hy sinh để cho con cái học môi trường tốt nhất, nhằm phát huy hết năng lực”. Ngoài giờ học, chị chở con đi học đàn, thêm 1 ngoại ngữ khác nữa rồi học cờ, học võ, học toán tư duy, học vẽ,… Mình hỏi có môn Home Maintenance không, chị Hoà nói có, nhưng chị nói cái này để anh chị làm cho nhanh, tụi nó dành thời gian ngồi vào bàn học, đứng nhất lớp nhất trường cho cha mẹ nở mày nở mặt.

Sau này thằng cu con anh Luke tốt nghiệp cấp 3, đi châu Phi tình nguyện rồi về Anh học ĐH, sau làm cho một tổ chức tài chính lớn, lương mấy trăm ngàn đô/năm. Còn mấy đứa con của chị Hoà thì học quản trị kinh doanh tài chính, ra trường chạy đi nộp đơn xin việc bạc mặt, nay làm công ty tư vấn này, mai làm công ty tư vấn nọ, rồi học lên thạc sĩ, nhưng cứ mất việc hoài vì năng lực quán xuyến không có, người ta tìm cách không ký lại hợp đồng. Vô công ty thấy bóng đèn hỏng vẫn ngồi ôm máy tính làm được, chứ không biết gọi người đến thay, chỉ có bằng cấp là cao, còn lại là dở tệ. 

Hôm nay mình gọi điện hỏi thăm các anh chị, và ngẫm nghĩ thấy thế này. Hoá ra, cái để một người có thể làm lãnh đạo, làm quản lý, làm chủ… không phải là kiến thức mình học ở trường, mà là cái tích luỹ mỗi ngày ở nhà. Nhiều người cứ ngây ngô tìm ĐH Kinh tế, ĐH quản trị kinh doanh để học và nghĩ là học ra sẽ trở thành chủ lớn, trở thành big boss, nhưng chưa thấy ai học ra mà làm được. Hoặc cứ nghĩ đi du học, ra nước ngoài học về là thành danh. Không có đâu. Năng lực của một người là cả một quá trình từ ấu thơ, được gia đình dạy dỗ khuôn phép về sự QUÁN XUYẾN và làm lụng, óc quan sát và sắp xếp, sự chăm chút và tỉ mỉ trong công việc hàng ngày. Một người nếu cái giường ngủ cũng bẩn, cái phòng trọ cũng bẩn, cái bếp cũng để bẩn, cái tủ lạnh cũng để đồ lộn xộn, cái thùng rác đầy ụ và bốc mùi…thì dù chữ nghĩa bằng cấp thế nào đi nữa, cũng không thể trở thành lãnh đạo hay quản lý được. Họ không biết như thế là bẩn, là lộn xộn, là bất cập….để có thể thay đổi.

3. Lúc còn trẻ, may mắn sống trong gia đình có cha mẹ thông thái, cho làm việc nhà, hướng dẫn làm việc nhà, quán xuyến việc nhà thì sau này sẽ làm quản lý, làm tướng làm tá được. Còn lại làm lính quèn cả đời, công danh sự nghiệp không thể như mong muốn, tốn công tốn tiền ăn học.

Nếu chẳng may sinh vào 1 gia đình không cho con cái làm việc nhà để mình lớn lên bất tài vô dụng, thì khi đi làm, thoát ly được gia đình rồi thì ráng tìm một chỗ làm có sự đào tạo quán xuyến làm nhiều việc, mình chịu khó kỷ luật để sắm cho được cái kỹ năng này. Nếu không, xã hội sẽ thêm một gánh nặng.


Found this article interesting? Follow Tieptheo.com on Facebook, Twitter and Telegram to read more exclusive content we post.