Giữa thế kỷ 19, nước Nhật vẫn là một nước Á Châu nghèo đói, loạn lạc, thua kém nhiều nước Đông Nam Á và Nam Á. Nhưng sau khi Minh Trị Thiên Hoàng lên ngôi, chỉ trong 30 năm, ông đã canh tân nước Nhật theo hướng quyết liệt, táo bạo, lạ lùng. Chỉ còn 1 tháng nữa là Tết âm lịch, tết nguyên đán, ông ra quyết định bãi bỏ, nói từ bây giờ, người Nhật sẽ ăn Tết theo lịch dương. Ông cho dời kinh đô từ Kyoto lên Tokyo, vì ở đó có 1 cảng biển lớn, có để giao thương dễ dàng với nước ngoài (thời đó đi lại chỉ có đường biển vì Nhật là quốc đảo). Về giáo dục, ông bỏ lối thi kiểu Nho học, thơ phú văn chương vốn là nguồn đào tạo trí thức phong kiến chỉ còn là 1 một môn học, bổ sung thêm các môn tự nhiên toán lý hoá sinh sử địa thiên văn....như người phương Tây. Võ thuật Nhật Bản chỉ còn là 1 phần của chương trình thể dục thể thao nâng cao thể trạng của người Nhật, mà phải chơi hết, thế giới chơi thể thao gì chúng ta chơi cái đó. Khuyến khích người dân ăn thịt ăn hải sản để có sức làm việc (trước đó đại đa số người Nhật ăn chay, thực ra là do không có đồ ăn gì nên bữa cơm người Nhật chỉ có cơm trắng và rau dưa muối, hậu quả là tầm vóc người thấp bé nhỏ con). Hàng tuần, tại cảng Tokyo, những thanh niên ưu tú người Nhật được tuyên thệ "ra đi để trở về phụng sự", và toả đi khắp những cường quốc lúc đó là Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Mỹ, Ý,....để học những cái hay cái đẹp, xong báo cáo gửi về để xem xét, thấy cái gì của Phương Tây khiến họ vượt trội thì chúng ta phải bỏ ngay lập tức, theo phương Tây để vượt xa họ. Về kinh tế, người dân được tự do buôn bán với nước ngoài, người nước ngoài đến làm ăn được hỗ trợ tối đa để "người dân trong nước bắt chước cách làm của người giàu". Những doanh nghiệp Nhật Bản nho nhỏ được khuyến khích "hãy bắt chước người Phương Tây mà tích luỹ vốn, cổ phần làm thành những tập đoàn to". Từ bỏ văn hoá gia tộc, cha truyền con nối, làm gì cũng bí mật gia truyền, khiến nền kinh tế bé nhỏ mãi. Khuyến khích sự tự do cá nhân và không ràng buộc nhau kiểu văn hoá phong kiến Trung Hoa cũ (người này hy sinh cho người kia rồi yêu cầu biết ơn, hiếu thảo, một hình thức trả công lại....). Tang lễ làm rình rang tốn kém, 3 năm xả tang thì người chịu tang mới được kết hôn là lãng phí đời người. Kết hôn cũng không còn mấy ngày mấy đêm vui chơi mà chỉ còn là 1 lễ tiệc nhỏ, gọn, nhanh chóng.
Những cô gái Nhật có chồng là người Tây Phương được khuyến khích sinh con và ở lại Nhật để giúp người Nhật cao lớn hơn (cái này chỉ là truyền miệng, chưa được xác nhận). Người Nhật phải là nước công nghiệp, chỉ có công nghiệp từ bắc chí nam mới có thể giàu có được, "chưa có nước nào chỉ dựa vào trồng trọt mà có thể hùng mạnh". Lập đội thương thuyền đi buôn bán khắp thế giới và hải quân mạnh, nước Nhật có nền kinh tế biển phải lớn nhất thế giới. Nhà máy phải nhiều, nhân lực không đủ thì nhập khẩu người nước ngoài đến làm việc, hoặc đem nhà máy đến nước ngoài. Người Nhật phải là dân tộc cường thịnh, cho việc. Khi đến cho việc, trả lương cho người khác thì nói gì người ta cũng phải nghe theo, mới bảo vệ được lãnh thổ và sự vĩnh viễn của dân tộc.
Chỉ trong 30 năm quyết liệt, 1 dân tộc chỉ hàng ngày ăn cơm với cà muối dưa chua rong biển, suốt ngày chỉ nghĩ đến cái ăn, cảm xúc cảm tính và tò mò hiếu kỳ của 1 XH với người nghèo chiếm đa số, đã chuyển mình thành 1 cường quốc, và không bị trở thành thuộc địa của phương Tây như các nước châu Á khác. Họ có "thoát Á luận", những lý luận về thoát khỏi những lạc hậu châu Á, và vươn lên thành quốc gia tiên tiến nhanh chóng mà vẫn giữ gìn được bản sắc độc đáo của mình. Gói gọn sự thần kỳ Nhật Bản là "học và làm theo cái tiến bộ của nước ngoài".
Mô hình "tống cựu nghinh tân", "duy tân" (duy là chỉ theo, tân là mới) này được các trí thức châu Á khác hết sức ngưỡng mộ. Và có những nước đã làm theo, ví dụ Hàn Quốc, nơi có lượng người có tư tưởng cấp tiến nhiều hơn lượng người "thủ cựu bài tân" trong xã hội. Một đặc trưng lớn là người giàu thường phóng khoáng, cởi mở còn người nghèo khó thì khá bảo thủ đóng hộp tư duy, ở đâu cũng thấy vậy.