Chính các nước châu Á (đặc biệt là Đông Á) đã chọn bỏ truyền thống và theo phương Tây trong nhiều thứ, chẳng hạn như quần áo. Quần jean, áo thun (phông), quần tây, áo sơ-mi, áo vest, cắt tóc ngắn (nên cái đồ cắt tóc gọi là tông-đơ (tondeuse), đi xe đạp xe máy rồi ô tô, đeo đồng hồ, sử dụng ĐT....đều là những phát minh của phương Tây, họ áp dụng trước rồi chúng ta áp dụng sau. Giáo dục khoa cả thế giới bây giờ cũng theo phương Tây, từ bậc phổ thông tới bậc cao hơn (mới có các môn toán, khoa học, kinh tế, tâm lý, âm nhạc, hội hoạ....chứ nếu theo giáo dục truyền thống thì chỉ có môn viết văn viết thơ viết phú viết câu đối này nọ để thi hương thi hội thi đình thôi). Cái áo thụng và cái mũ cử nhân cách đây 40 năm mới lần đầu tiên áp dụng (trước đó có nhận bằng ĐH thì chỉ mặc áo sơ mi trắng lên sân khấu nhận bằng rồi xuống đi liên hoan ăn chè đậu) cũng từng bị các cụ lên án dữ dội, nhưng rồi cũng "nói không lại với bọn trẻ". Rồi cũng quen, giờ tốt nghiệp mẫu giáo cũng mặc áo thụng mũ cử nhân. 

Gần đây nhiều bạn hỏi cái quyền trượng và bộ đồ nhiều màu sắc, những phụ kiện trên người của hiệu trưởng trường ĐH Kinh Tế (ĐH Quốc Gia Hà Nội) cầm trong lễ tốt nghiệp có phản cảm, lai căng và diêm dúa (vì các bạn chưa từng thấy ở đâu hoặc chỉ thấy Đường Tăng cầm trong phim Tây Du Ký) là do mình chưa đi đây đi đó, chưa biết đấy thôi. Cái gậy (tiếng Hán gọi là trượng 杖) này gọi là MACE (có nơi gọi là SCEPTER) là "báu vật" phổ biến ở các ĐH lớn trên thế giới, những ĐH có lịch sử mấy trăm năm, có trường còn sử dụng cây kiếm cổ, và họ làm những phiên bản mini cho sinh viên có nhu cầu mua về làm kỷ niệm. Cây mace thường được cất trong phòng kín, chỉ có lễ trang trọng thì người đứng đầu mới lấy ra và rước lên sân khấu. Họ mặc đồ nhiều màu sắc, những phụ kiện mũ nón cũng rất khác nhau, thiết kế vui tươi hay sang trọng tuỳ trường, miễn để lại dấu ấn không quên trong lòng học sinh sinh viên. Những tục lệ đội mũ cử nhân, hất cái sợi qua hay tung mũ lên trời.....đều là văn hoá phương Tây mà sau này các nước châu Á đều áp dụng. Trước đây mình không thấy là do ít người tốt nghiệp được các ĐH lớn danh giá thế giới nên không biết, gần đây mới có nhiều. Nguyên tắc trong học thuật và tiến bộ xã hội là cái gì không sai pháp luật và không hại người thì có quyền làm, còn đẹp - xấu, hay - dở là góc nhìn hoàn toàn cá nhân. Thiện cảm hay phản cảm cũng tuỳ thuộc cái "cảm" của người đó. 

Cái mới luôn bị 1 nhóm trong đám đông (chưa thấy, chưa biết, chưa nghe) phản đối. Như việc uống cà phê cũng từng bị xem là thói hoang tiểu tư sản cần lên án (vì quen uống trà và nước vối truyền thống), hay chữ Tây quốc ngữ abc chúng ta đang đọc cũng từng bị các cụ cho là lai căng mất gốc, có cụ còn đòi chết để bảo vệ chữ Nôm (một loại chữ tượng hình còn khó hơn chữ Hán), mấy cụ ấy mà thành công thì giờ chúng ta vật lộn lăn ra nằm giữa nhà mà vẽ chữ, tỷ lệ biết chữ trong dân số chắc chỉ vài phần trăm quá. Tới việc đánh răng cũng cho là sai (vì quen thấy răng đen do nhuộm trầu và lấy miếng cau chà), chuyện mặc quần jean (quần bò) cũng tốn không bao nhiêu giấy mực tranh cãi vào thập niên 60. Thậm chí nhiều cụ đã tự tử để phản đối chuyện mặc bikini ở bãi biển vì nó lố lăng phản cảm mất thuần phong mỹ tục, nhưng kết quả là bikini tràn ngập bãi biển và bể bơi, ai chết thì cứ chết, em mặc đẹp và gọn thì em mặc thôi. Đám cưới nam mặc vest, nữ mặc váy cưới trắng đội khăn voan cầm ly vang đi cụng rất phổ biến hiện nay, nhưng 100 trước thì sẽ bị ném đá. Sinh nhật cắt bánh kem thổi nến hát bài tiếng Anh happy birthday cũng thế, là văn hoá phương Tây mà chúng ta đã tiếp nhận. 

Cái mới thì lạ mắt, thấy lạ thì tò mò. Xã hội có 2 nhóm người chính là nhóm cởi mở và nhóm bảo thủ, xã hội nào cũng thế. Người cởi mở hễ thấy mới lạ là hợp nhãn, khen ngợi và áp dụng; người bảo thủ cứ thấy khác là không vừa ý, sẽ chê bai và lên án; âu cũng là chuyện bình thường. 

Rồi sẽ quen.


Found this article interesting? Follow Tieptheo.com on Facebook, Twitter and Telegram to read more exclusive content we post.