Mình có một cô bạn làm ở văn phòng thu mua một công ty thủy sản của Mỹ. Cô cho biết, các nhân viên quản lý đơn hàng XNK của Việt Nam học hành lý thuyết rất kinh, điều khoản Incoterms hay LC nào cũng biết, tiếng Anh thành thạo nhưng không có năng động. Cô kể, có lần công ty cô đặt một món mới là cá ngừ ngâm nước muối đóng hộp. Cô mail qua một loạt các đối tác và so sánh thử khả năng bán hàng của của doanh nghiệp các nước. Cô gửi cho một công ty thuỷ sản Việt Nam lớn, hôm sau, cô nhận được email trả lời “chúng tôi chỉ có cá ngừ ngâm dầu, không có sản phẩm cá ngừ ngâm muối. Cám ơn. Lê Văn Tèo”. Cô gửi vào 2-3 công ty thủy sản nữa, và bặt vô âm tín. Khi gọi điện lại hỏi, thì nhân viên tiếp tân kêu “để em hỏi ai nhận được email đó nha chụy". Sau 5 phút hỏi vang rền trong điện thoại, “Lan mày có đọc email gì của cái bà bên Mỹ đòi mua cá ngừ hem”, Lan nói “không thấy, mày hỏi con Tuyết đi”, rồi sau đó tiếng của Tuyết “tao có nhận, nhưng công ty mình làm gì có cá ngừ ngâm muối, nên tao không có trả lời”. Sau đó tiếp tân nói lại “chuỵ thông cảm, bên em không có sản phẩm đó ạ”, rồi cúp máy, rủ cái Lan cái Tuyết ăn xoài chấm muối ớt bàn chuyện Hồ Ngọc Hà, cười hí hí, sếp hay khách tới thì vội giấu trái xoài vào hộc tủ.
Cô bạn (công ty Mỹ) gửi nhu cầu trên sang một công ty Thái Lan. Chỉ 1h sau, cô nhận được 1 bức meo như sau “mặt hàng cá ngừ ngâm nước muối chúng tôi chưa sản xuất, nhưng chúng tôi muốn thử nghiệm. Bạn gửi quy cách, chúng tôi sẽ làm mẫu, nếu mẫu đạt, chúng tôi sẽ báo giá. Kob Khun. Kẹo La Thon”.
Cô cũng gửi qua một công ty ở Quảng Châu, chỉ sau 30 phút, email trả lời “Cám ơn đã hỏi hàng. Tôi vừa họp ngay với phòng kỹ thuật, họ xác nhận là làm được. Chúng tôi đã cho phòng thí nghiệm làm theo 3 công thức phổ biến trên mạng là 1% muối, 2% muối và 10% muối. Quý khách cho biết quy cách, chúng tôi sẽ gửi kết quả và báo giá trước 5 giờ chiều nay. Xie xie nị đã đọc meo. Lý Bội Bội”. Đâu mấy h sau, trên website công ty Quảng Châu này lẫn trên mạng thương mại alibaba hiện ra danh mục sản phẩm mới của họ là cá ngừ ngâm nước muối đóng hộp, “cá ngừ ngâm đường, ngâm dấm, ngâm nước tương…”…đủ loại cả. Họ email, gọi điện, video call sang Mỹ liên tục để ép mua làm công ty Mỹ ấy sợ quá, phải bay qua ký hợp đồng độc quyền liền. Giả sử công ty Mỹ ấy ký với công ty Thái Lan thì công ty Quảng Châu sẽ vẫn có thể nhận được đơn hàng từ các khách hàng khác, của nước khác. Cứ một hỏi hàng (inquiry) tới tay họ, thì không bao giờ thoát ra được, cái gì chưa có thì họ sẽ làm cho có. Thậm chí họ còn nhân lên hàng chục inquiry khác, tạo ra nhu cầu để bán hàng. Tất cả là nhờ nhân viên bán hàng thông minh, giỏi giang, lanh lợi. Doanh nghiệp càng ngày càng nhiều đơn hàng, nhiều mặt hàng mới, nhân viên ngày càng đông, nhà xưởng càng mở rộng ra, doanh số càng tăng cao, lương bổng cũng tăng theo ào ào theo cấp số bội. Vì toàn nhân viên như Lý Bội Bội, chẳng cần ai hướng dẫn đâu, mỗi nhân viên là 1 người có năng lực, có tư duy.
Ngày nay, năng suất lao động không chỉ là sức khoẻ cơ bắp mà còn là tốc độ và sự nhanh nhẹn, sáng tạo của tư duy. DN thuê một người Singapore, lương mấy ngàn/tháng nhưng yên tâm vì tiền nào của đó. Họ sẽ mang về cho công ty mấy chục ngàn, mấy trăm ngàn đô. Khác biệt chỉ là TƯ DUY và NĂNG LỰC. Tư duy là BIẾT NGHĨ, còn năng lực là DÁM LÀM. Như ví dụ trên, nếu cậu Tèo hay cô Lan cô Tuyết có tư duy và năng lực, thì mọi thứ đã khác. Hoặc kém năng lực tí, những cũng biết thông báo cho ông giám đốc công ty về đơn hàng này, thì có thể ông ấy sẽ chỉ đạo khác. Khổ nỗi ông giám đốc này thuộc thế hệ không rành tiếng Anh, cứ phụ thuộc mấy cô cậu kia. Cứ thấy các cử nhân thạc sĩ này từ sáng đến chiều ôm cái laptop gõ gõ…tưởng là làm việc chăm chỉ lắm, hoá ra chỉ chat chit tào lao. Thấy sếp vô thì giả bộ làm việc, còn lại thì dí dỏm hài hước với đồng nghiệp trong văn phòng và bạn bè trên facebook, coi tin tức và shopping online cả ngày. Cái gì cũng nói, cũng bình luận, bàn bạc. Cái gì cũng biết. Chỉ có làm ra tiền là không biết.
Nhiều bạn thực tập sinh hay nhân viên thử việc vào vị trí bán hàng, mấy tháng trôi qua vẫn không có đơn hàng nào, bị công ty sa thải thì xõa tóc đứng ngoài hành lang khóc. Hỏi nguyên nhân thì nói tại công ty có vấn đề. Do công ty không có quy trình. Do ông giám đốc quản lý kém. Do bộ phận sản xuất chậm. Do hàng hoá mẫu mã xấu. Do chất lượng không phù hợp. Do thị trường không ai mua. Do khách hàng hỏi hàng nhưng không gọi lại. Do em đi tiếp thị họ không tiếp. Do lối giáo dục lý thuyết không chỉ em cách bán hàng (mọi ĐH trên thế giới không ai dạy kỹ năng, kỹ năng 1 người là do tự tích luỹ thông qua thực tế làm thêm), vâng vâng và vâng vâng. Mọi nguyên nhân khách quan và do, bởi, tại, vì,…trong khi nguyên nhân duy nhất là DO MÌNH thì bạn không hề đề cập. Hàng xấu thì lao lên có ý kiến, bắt làm lại cho đẹp. Hàng giao chậm thì lao vô, điều khiển bộ phận sản xuất hay logistic, đổi phương thức giao hàng sao cho nhanh. Muốn ý kiến quy trình với ông giám đốc thì xin hẹn và vô trình bày, nếu cách sắp xếp của mình hợp lý thì họ sẽ nghe theo. Phải tả xung hữu đột để ra việc chứ ngồi chờ bị động sao được.
Có bạn vô làm, cả tuần giao việc, ghi to-do list ghê gớm, rồi cuối tuần xem báo cáo đã làm được gì, bạn nói “gọi khách không bắt máy, meo khách không trả lời” nên “có gì báo cáo đâu ạ”. Khách không bắt máy thì nhắn tin lại do khách sợ số lạ, sau đó mình gọi lại sẽ được. Hoặc meo không trả lời thì gửi lại, re-send miết. Gửi mấy cái email rồi mà họ vẫn không trả lời thì mình bốc điện thoại lên gọi luôn cho nó máu, Mỹ Pháp Tây Tàu gì cũng gọi tuốt. Hỏi tại sao tao gửi mail báo giá mày không trả lời, chừng nào trả lời, why why, pour quoi pour quoi, wei shen me, wei shen me? Mình năng nổ vậy Tây Tàu gì không sợ hãi mà ký HĐ với mình? Nếu ở gần, cùng thành phố, cùng quốc gia thì trực tiếp bắt xe bắt máy bay đi gặp, mặc áo dài trang điểm lộng lẫy vun vút lao sang, anh của em, chuỵ của em, chú của cháu, cô của con..., cười nói vui vẻ, ép họ mua hàng. Hoặc nhờ sếp dẫn đi, nhờ ai đó quen làm, mọi giá phải tiếp xúc để bán chứ sao nói gì khờ căm vậy.
Cứ ngồi miết văn phòng với xoài xanh muối ớt và say đắm cái màn hình vi tính, cái Iphone trong túi quần cứ tít tít tin nhắn của bạn bè thì cuối ngày, hỏi team bán hàng, các bạn lại đồng thanh:
“Hôm nay khách lại hai không
Gọi không bắt máy, meo không trả lời”.
Ngây ngô cứ “hai không” đến cuối tháng, thì trung tâm giới thiệu việc làm thẳng tiến. Hoặc nhắn tin cho mommy “mẹ ơi, con sẽ về với mẹ ngay đây. Không cần đợi đến mùa xuân”.
Đừng như Tèo, đừng như Lan, đừng như Tuyết.
Hãy như Bội Bội. Be like Bội Bội!
https://www.facebook.com/TonyBuoiSang/